De muzieksector in opstand wegens onderwaardering [opinie]

Het is je waarschijnlijk niet ontgaan, het verzoek van prins Bernhard dat de band Chef’Special maar gratis moet spelen tijdens het Formule 1-weekend in Zandvoort. Compleet respectloos natuurlijk.

Maar zo werkt dat helaas al jaren in de muziekwereld. Bij talkshows zoals De Wereld Draait Door moesten artiesten ook gratis spelen. Je krijgt immers ‘exposure’, zeggen ze dan. Oh ja, en een frietje voor het diner kan er ook wel af. Bijzonder dat niemand het daarover heeft.

19.000 euro omzet per jaar, dat is wat ZZP’ers in de creatieve sector gemiddeld verdienen. Iemand betaalt hiervoor de prijs. Wie dan? De kunstenaars zelf natuurlijk. Hoe dan? Door voor weinig of niets te werken.

“Het zegt iets over hoe er naar muzikanten wordt gekeken”, klaagt Joshua Nolet van Chef’Special. Hij heeft helemaal gelijk. Maar nu even de andere kant, want daar hoor ik niemand over.

Ik noem een paar voorbeelden:

Muzikanten laten zich misbruiken door te spelen voor 50 euro, een biertje en een hapje eten. “Beter iets dan niets”, is de redenatie. Hoe serieus neem je jezelf dan?

Klassieke muzikanten op het hoogste niveau doen gratis lunchconcerten. Nee, niet alleen in de lokale bejaardentehuizen. Ik heb het over het Amsterdamse Concertgebouw, Nationale Opera & Ballet, Tivoli Vredenburg Utrecht enzovoort.

Want de zalen denken allemaal: “Voor de musici is het een gelegenheid om zich op een prachtig podium voor een volle zaal te presenteren en concertervaring op te doen.”

Wie dat zegt? Simon Reinink, directeur van het Concertgebouw, in dagblad Trouw.

Laten we eens een blik werpen op de instituten zelf die de Nederlandse muzikanten opleiden en daarna voorzien van onderwijswerk.

Impressariaten van conservatoria laten hun studenten en zelfs hun afgestudeerde muzikanten spelen voor een ‘onkostenvergoeding’ van 100 tot 125 euro. Niet per uur, maar voor het hele optreden. Verwacht ook niet dat ze je nog bellen als je nee zegt. Voor jou genoeg anderen, toch?

Conservatoria én muziekscholen betalen ZZP-docenten tussen 20 en 30 euro per uur. Daar heb je dan 5 tot 6 jaar in het hoger onderwijs voor gestudeerd. Om nog maar te zwijgen over de jaren die je al als tiener hebt moeten opgeven om überhaupt het toelatingsniveau te halen.

En dit zijn dus de instituten zelf die de Nederlandse muzikanten opleiden en daarna voorzien van onderwijswerk.

De tekst gaat hieronder verder…

En laten we ook een blik werpen op ZZP-muziekdocenten en online muziekcursussen.

ZZP-muziekdocenten geven privélessen voor 25 euro per uur. En als ze een beetje lef hebben: 40 euro. Hoe serieus neem je jezelf dan als professional? En dan negeer ik maar even die ‘docenten’ zonder opleiding die de plek innemen van geschoolde musici die jarenlang offers hebben gebracht.

En vergeet niet de online muziekdocenten. Meer dan de helft daarvan is niet eens opgeleid. Ze zijn nooit verder gekomen dan de muziekschool. En die bieden muziekcursussen en online pianoles cursussen voor een paar tientjes aan!

En dan negeer ik maar even de pianodocenten die hun pianoleerlingen op keyboardjes laten spelen, in plaats van hen aan te moedigen om naar een degelijke pianohandel te gaan en een fatsoenlijk instrument te kopen.

Want op een keyboard kom je als pianist geen steek verder. Je techniek en sound worden uitermate slecht ontwikkeld. Ook kan je de helft van het pianorepertoire niet spelen. Je hebt daarvoor simpelweg een gebrek aan toetsen (66 i.p.v. het vereiste 88). Dat weet je als professional. Maar ja, zalig de onwetenden?

In ieder geval hebben zo ook de pianoverkopers en pianostemmers steeds minder werk. Die hele piano-industrie wordt om zeep geholpen. Thank you very much!

De tekst gaat hieronder verder…

Ik ken collega’s die tijdens de coronacrisis een jaar lang hun bedrijf kapot hebben laten maken door ‘vrijwillig’ niet te werken. Niet lesgeven, geen repetities enzovoort. En protesteren ho maar, want ‘dat is voor wappies’, toch?

Nu, anderhalf jaar later, nemen ze eindelijk zelf eens de moeite met welgeteld één protest, #UnmuteUs. En dan verbaasd zijn dat niemand gehoor geeft?

Begrijp me niet verkeerd. Het is goed dat men eindelijk een beetje protesteert. Ik ben daar voor.

Maar het moet van twee kanten komen. Dus misschien kan de muzieksector ook de hand in eigen boezem steken?

In mijn blogs deel ik gratis mijn kennis. Heb je een vraag of reactie? Plaats die dan onderaan dit blog in de commentsectie. Daar help ik je graag verder!

Ik ben Roy Harmanus, pianoleraar, pianist & gastdocent-conservatorium. Bekijk mijn online pianoles cursus of privé pianoles Tilburg.