Alle 7-akkoorden uitgelegd én septiem akkoorden overzicht

Wanneer er een 7 bij een akkoord staat, moet je een extra toon toevoegen aan het akkoord. Het gaat dan om de 7e toon, geteld vanaf de grondtoon van het akkoord.

Bijvoorbeeld: In een C-akkoord is de toon ‘c’ de grondtoon. De toon ‘b’ is de 7e toon, geteld vanaf c. Cmaj7 betekent dus een C-majeur drieklank met de toon b toegevoegd. Dat wordt: c + e + g + b. Zie figuur 1.

Figuur 1. C majeur 7

De 7e toon is in de muziek een ‘interval’ (= toonafstand) dat je ‘septiem’ noemt. Er zijn twee type septiemen: grote en kleine septiemen. Een kleine septiem noem je ook wel ‘verlaagde septiem’. Ieder septiem akkoord bestaat uit een drieklank met een grote of kleine septiem.

Voor het begrijpen van een septiem akkoord moet je dus 3 dingen kennen:

1. Verschillende drieklanken kennen zoals majeur, mineur, verminderd, overmatig, sus2 en sus4.
2. Weten hoe je grote en kleine septiemen bij een drieklank vindt.
3. Weten welke combinaties tussen drieklanken en septiemen gelden bij de verschillende akkoordsymbolen. Dat staat namelijk niet in het akkoordsymbool beschreven. Die ‘regels’ moet je gewoon weten. Daarbij zijn er verschillende akkoordsymbolen voor hetzelfde akkoord in omloop. Wat het helaas niet overzichtelijker maakt.

We kijken eerst naar hoe je een grote en kleine septiem vindt.

Voor het vinden van grote en kleine septiemen, heb je verschillende manieren. De snelste en meest eenvoudige manier gaat als volgt: Tel vanaf de grondtoon van het akkoord 1 of 2 pianotoetsen (zowel zwarte als witte toetsen) naar beneden.

1. Grote septiem = Ga vanaf de grondtoon 1 pianotoets naar beneden. Neem een C akkoord. De toon c is de grondtoon. Ga je vanuit de toon c één pianotoets naar beneden, dan kom je op de toon ‘b’ uit. Bij een G akkoord is de grote septiem een ‘f#’ en bij een F-majeurakkoord een ‘e’.
2. Kleine septiem = Ga vanaf de grondtoon 2 pianotoetsen naar beneden. Ga je vanuit de toon c twee pianotoetsen naar beneden, dan kom je op de toon ‘bes’ uit. Bij een G akkoord is dat een ‘f’. Bij een F akkoord een ‘es’.

Figuur 2. Septiemen

Er zijn minimaal 15 verschillende septiem akkoorden. Elke gangbare drieklank kan je immers combineren met een kleine of grote septiem. Verderop in dit blog leer je ze allemaal. Maar in de praktijk kom je meestal slechts vijf typen tegen. Dus het is handig en efficiënt om die vijf eerst te leren.

Het gaat om de volgende vijf belangrijke septiem akkoorden: maj7, m7, 7, m7b5 en dim7.

N.B. Let erop dat eenzelfde septiem akkoord met verschillende akkoordsymbolen genoteerd kan worden. Die verschillende opties vind je hieronder bij ieder akkoord tussen de haakjes.

Een ‘majeur 7’ betekent een majeur drieklank met een grote septiem.

C-majeur7 = c + e + g +b
G-majeur7 = g + b + d + f#

Een ‘7 akkoord’ noem je een ‘dominant septiem akkoord’. Het gaat hier om een septiem akkoord waarbij alleen een 7 bij de letter staat: C7 of F7. Het betekent een majeur drieklank met een kleine septiem. Het verschil tussen een Cmaj7 en C7 zit hem dus in de septiem en niet de drieklank.

C7 = c + e + g + bes
G7 = g + b + d + f

Een ‘mineur 7’ betekent een mineur drieklank met een kleine septiem.

C-mineur7 = c + es + g + bes
G-mineur7 = g + bes + d + f

Een ‘half verminderd 7’ betekent een verminderde drieklank met een kleine septiem.

Heel af en toe noemt men dit akkoord een ‘half dim7 akkoord’. Het woord ‘dim’ is gewoon een afkorting voor het Engelse woord ‘diminished’, wat verminderd betekent.

Het woordje ‘half’ betekent dat dit akkoord voor de helft is verminderd. Met andere woorden: alleen de drieklank is verminderd. De kleine septiem blijft ongewijzigd. Daarin verschilt het van een ‘volledig verminderd 7 akkoord’ waarbij je ook de kleine septiem verlaagt. Ook wel ‘dim7’ genoemd.

Cm7b5 = c + es + ges + bes
Gm7b5 = g + bes + des + f

Een ‘(volledig) verminderd 7 akkoord’ betekent een verminderde drieklank met een verminderde septiem. Dat betekent dat de septiem niet één keer maar twéé keer is verlaagd. Vanuit de grondtoon c kom je dan op de toon ‘a’ uit. Je noemt het niet ‘a’, maar ‘beses’. Dus een b met twee mollen. Anders is het theoretisch niet duidelijk dat je de septiem ‘dubbel verlaagd’ hebt.

Het verschil tussen ‘half dim7’ en ‘dim7’ zit hem dus in de septiem en niet de drieklank. Bij een half dim7 heb je een kleine septiem. Bij een dim7 heb je een kleine septiem die verlaagd is, oftewel een ‘verminderde septiem’. In de uitspraak kun je het woord ‘volledig’ voor het gemak weglaten.

Cdim7 = c + es + ges + beses
Gdim7 = g + bes + des + fes (in feite een ‘e‘, maar je noemt het ‘fes’)

De tekst gaat hieronder verder…

Zoals gezegd zijn er meer septiem akkoorden dan alleen de bovengenoemde vijf.

Een septiem akkoord is gewoon ‘een drieklank’ met een ‘grote of kleine septiem’ erbij. Als je dat begrijpt én je kent veel drieklanken, dan kun je zelf allerlei combinaties maken. Je moet alleen nog wel de bijbehorende akkoordsymbolen begrijpen en kunnen noteren. Daar zijn 3 regels voor die je moet weten.

Hieronder vind je die regels mét de septiem akkoorden die tot nu toe nog niet behandeld zijn.

1. Notatieregel 1: bij een maj7 of 7 met een verminderde of overmatige kwint schrijf je eerst de 7 en dan pas verminderde kwint (symbool: b5) of overmatige kwint (symbool: #5) erna. Bijvoorbeeld:
   C7b5 = c + e + ges + bes
   Cmaj7b5 = c + e + ges + b
   C7#5 = c + e + g# + bes
   Cmaj7#5 = c + e + g# + b
2. Notatieregel 2: bij de twee suspended-drieklanken (sus2 of sus4) schrijf je eerst de 7 en dan pas sus2 of sus4 erachter. Bijvoorbeeld:
   C7sus2 = c + d + g + bes
   Cmaj7sus2 = c + d + g + b
   C7sus4 = c + f + g + bes.
   Cmaj7sus4 = c + f + g + b
3. Notatieregel 3: een mineur of dim. drieklank met een grote septiem gebruik je een / teken. Bijvoorbeeld:
   Cmin/maj7 = c + es + g + b
   Cdim/maj7 = c + es + ges + b

De tekst gaat hieronder verder…