Beknopte lijst van muziektermen

Tempo met karakter muziektermen

• A tempo – terugkeer naar het tempo van voor een verandering
• Accellerando (accel.) – versnellend tempo
• Andante – rustig gaand tempo (BPM: 69-84)
• Adagio – langzaam, comfortabel tempo (BPM: 66-76)
• Allegretto – beetje snel tempo (BPM: 98-120)
• Allegro – snel tempo (BPM: 126-138)
• Andante – matig langzaam, rustig gaand tempo (BPM: 69-84)
• Con moto – met beweging
• Fermate () – toon aanhouden zolang als nodig
• Grave – langzaam tempo, ernstig en drukkend karakter (BPM: <40)
• Largo – langzaam tempo, breed karakter (BPM: 40-60)
• Lento – langzaam tempo, slepend karakter (BPM: 40-48)
• Moderato – gematigd tempo én karakter  (BPM: 108-120)
• Presto – zeer snel tempo (BPM: 168-192)
• Ritardando (ritard.) – vertragend tempo
• Ritenuto (rit.) – vertragend tempo, terughoudend karakter
• Rubato – vrij tempo
• Vivace – levendig/blij karakter (BPM: 144-160)

Volume muziektermen (dynamiek)

• Accent (>) – nadruk, met klemtoon
• Crescendo (cresc. ˂)  – geleidelijk luider
• Decrescendo (decresc. ˃) – geleidelijk zachter
• Diminuendo (dim. >) – geleidelijk zachter
• Forte (f) – luid
• Fortissimo (ff) – twee keer luider dan f
• Marcato (^) – veel nadruk, met sterke klemtoon (sterker dan accent)
• Mezzo – matig/gemiddeld (vaak in combinatie met een ander begrip: mezzo piano, mezzo forte)
• Mezzoforte (mf) – matig sterk
• Mezzopiano (mp) – matig zacht
• Pianissimo (pp) – twee keer zachter dan p
• Piano (p) – zacht

Articulatie muziektermen (speelmanieren)

• Legato – speel gebonden (wordt aangeven met een boog)
• Portato – speel gedragen, tussen staccato en legato in (aangegeven met een lang streepje boven of onder de noot óf met puntjes en bogen)
• Staccato – speel kort (wordt aangeven met een ‘punt’ boven of onder de noot)
• Staccatissimo – speel zeer kort (een ‘verticaal streepje’ boven de noot)

De tekst gaat hieronder verder…

Bijwoorden, sfeer- en karaktertermen

• Assai (It.) / Assez (Fr.) – zeer veel, heel veel (vrijwel synoniem met molto)
• Cantabile – speel op je instrument alsof je het ‘zingt’. Praktisch kan dit voor instrumentalisten betekenen: bind de tonen goed aan elkaar en/of speel een timing die de zangtiming benadert. Dat laatste kan bijvoorbeeld betekenen dat je grotere intervalsprongen tussen muziektonen meer tijd geeft dan kleinere sprongen (grotere sprongen betekent immers voor zangers en zangeressen dat vaak meer tijd nodig hebben voor ademhaling)
• Con – met
• Da capo (D.C.) al fine – speel/herhaal het stuk vanaf het begin en speel tot het einde
• Dal segno (D.S.) – speel/herhaal het stuk vanaf het segnoteken
• Dolce – zacht, teder, lieflijk gespeeld
• Meno – minder
• Molto – erg veel (vrijwel synoniem met assai)
• Ped. () –  speel met het rechter pianopedaal (sustain pedal) voor de toonbinding, effect of karakter
• Piu – meer
• Poco – beetje
• Simile (sim.) – op dezelfde manier (dat kan over tempo of articulatie gaan)
• Sostenuto – gedragen karakter
• Una corda (1C.) – één snaar, op de piano betekent dit ‘speel met linkerpedaal’. Het geluid wordt dan zachter en doffer en verandert dus de ‘sound’.

De tekst gaat hieronder verder…

Voortekens (Wijzigingstekens)

Voortekens cq. wijzigingstekens veranderen de toonhoogte. Voortekens staan aan het begin van een stuk om de toonsoort aan te geven (vaste voortekens) of komen willekeurig voor in het muziekstuk zelf (toevallige voortekens). Ze geven aan welke noot of noten je ‘verhoogd, verlaagd of hersteld’ moet spelen. N.B. Zie foto onderaan voor het symbool.

• Kruis – verhoog de muziektoon met een halve toon. Uitspraak: de letter + is (Eng. sharp). Bijvoorbeeld: dis (Eng. d-sharp)
• Dubbelkruis – verhoog de muziektoon met een hele toon. Uitspraak: de letter + isis (Eng. double sharp). Bijvoorbeeld: dis (Eng. d-double sharp)
• Mol – verlaag de muziektoon met een halve toon. Uitspraak: de letter + es (Eng. flat). Bijvoorbeeld: des (Eng. d-flat)
• Dubbelmol – verlaag de muzieknoot met een hele toon. Uitspraak: de letter + eses (Eng. double flat). Bijvoorbeeld: des (Eng. d-double flat)
• Herstellingsteken – herstel een noot die verhoogd of verlaagd was (Eng. natural). Bijvoorbeeld: Ges wordt weer G (Eng. g-natural)